دلایل شگفت آور زمینه ساز همه گیری چاقی ؛ مصرف بیش از حد نمک و مصرف ناکافی آب! - وبلاگ اسبیکو

به گزارش وبلاگ اسبیکو، گرچه مصرف بیش ازحد قند، کربوهیدرات ها، چربی های اشباع شده و ورزش نکردن در همه گیری چاقی دخیل دانسته شده اند، اما دو عامل مهم دیگر دخیل در این شرایط بسیار پیچیده کمتر موردتوجه قرار می گیرند: مصرف ناکافی آب و مصرف بیش ازحد نمک.

به گزارش وبلاگ اسبیکو آنالیز یک موش شنی چاق (Psammomys obesus) یک جونده 200 گرمی که صدایی زیر دارد و در بیابان ها و نمکزارهای شمال آفریقا زندگی می نماید، شواهدی دراین باره به دست می دهد. این موش با خوردن ساقه های یک گیاه شور روی به نام قلیا که تا حدودی شبیه به مارچوبه است، به زندگی خود ادامه می دهد.

ساقه های آب دار و گوشتی این گیاه پر از آب با غلظت بسیار بالای نمک در حد آب دریا است.

آنالیز های اخیر نشان داده اند که چرا موش شنی به خوردن ساقه های گیاه قلیا علاقه نشان می دهد، احتمالاً این رژیم پرنمک به این موش یاری می نماید که مقادیر نسبت کمی کربوهیدرات را دریافت می نماید به فروکتوز بدل کند. فروکتوز نوعی قند است که به طور طبیعی در میوه ها، عسل و بعضی از سبزی ها یافت می گردد.

این قند به این موش یاری می نماید در منطقه ای غذا و آب شیرین بسیار کم یافت می گردد، به حیات خود ادامه دهد. دلیل این است که فروکتوز باعث فعال شدن یک کلید بقا در بدن موش می گردد که خوراک جویی، مصرف غذا و ذخیره کردن چربی و کربوهیدرات برای حفاظت در برابر کمبود غذا را در این حیوان برمی انگیزد.

اما هنگامی که این موش به اسارت درمی آید و غذای معمول موش صحرایی که حاوی 50 درصد کربوهیدرات است، دریافت می نماید، به سرعت دچار چاقی و دیابت می گردد. اما اگر این موش سبزی های تازه حاوی اندازه کم کربوهیدرات های نشاسته ای دریافت کند، لاغر باقی می ماند.

آنالیز ها نشان می دهند بسیاری از افرادی که رژیم غذایی معمول سبک غربی را مصرف می نمایند، با وجودی که در شرایط کمبود در دسترس بودن آب و غذا نیستند، درواقع شرایطی مانند این موش شنی در اسارت پیدا می نمایند. در این انسان ها هم به اصطلاح کلید بقا به طور مداوم فعال می ماند.

فروکتوز و رژیم غذایی

همان طور که گفته شد، فروکتوز که یک قند ساده است، نقشی کلیدی در فعال کردن این کلید بقا دارد که به فراوری چربی در بدن می انجامد.

مقادیر کم فروکتوز مانند آنچه در میوه یافت می گردد- مسئله ای ایجاد نمی نماید- بلکه مقادیر بسیار زیاد فروکتوز است که برای سلامت انسان ها مشکل ایجاد می نماید. اغلب ما فروکتوز را از شکر سر میز و شربت ذرت با فروکتوز بالا (که بسیاری از مواد غذایی آماده اضافه می گردد) دریافت می کنیم. این قندها با سازوکاری که در بالا ذکر شد، افراد را به خوردن غذای بیشتر ترغیب می نمایند ک به اضافه وزن، تجمع چربی و شرایط پیش دیابت منجر می گردد.

خود بدن هم توانایی فراوری فروکتوز دارد و آنالیز ها نشان داده اند که این فروکتوز فراوریشده در بدن نیز ممکن است ایجاد چاقی را برانگیزد.

ازآنجایی که فروکتوز از قند ساده گلوکز ساخته می گردد، هنگامی که قند خون که به صورت گلوکز است، بالا می رود، مقدار فراوری فروکتوز هم افزایش می یابد. این فرآیند هنگامی رخ می دهد که ما اندازه زیادی برنج، غلات، سیب زمینی و نان سفید می خوریم که کربوهیدرات هایی هستند که به سرعت گلوکز را وارد خون می نمایند.

از طرف دیگر، فراوری فروکتوز با کم آبی بدن بیشتر تحریک می گردد و این امر به نوبه خود فراوری چربی را بیشتر می نماید.

چربی آب فراهم می نماید

چربی در بدن دو نقش عمده دارد. نقش اول آن که کاملاً شناخته شده است، ذخیره کالری برای زمان ّ های بعدی است هنگامی غذا در دسترس نیست.

یک کارکرد عمده دیگر اما کمتر شنناخته شده چربی در بدن فراهم آوری أب است.

توجه داشته باشید که چربی حاوی آب نیست، اما هنگامی که تجزیه می گردد، در بدن آب فراوری می نماید. اندازه فراوریشده آب به این طریق عمده است و تقریباً معادل چربی سوخته شده است. بعلاوه قابل توجه است که بعضی حیوانات برای فراهم آوری آب در دوران های آب در دسترس نیست، به تجزیه چربی تکیه می نمایند.

نقش کم آبی بدن در ایجاد چربی

نقش کم آبی بدن به عنوان عامل دخیل در چاقی را نباید دست کم گرفت. کم آبی بدن به طور رایجی پس از مصرف غذاهای شور رخ می دهد. هم کم آبی بدن و هم مصرف نمک به فراوری فروکتوز و چربی در بدن می انجامد.

به همین دلیل است که سیب زمینی سرخ نموده شور به طور خاص چاق نماینده است. نمک باعث یک شرایط شبیه کم آبی در بدن می گردد که تبدیل نشاسته موجود در سیب زمینی سرخ نموده را به فروکتوز ترغیب می نماید.

به علاوه، آنالیز ها نشان می دهند که اغلب افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند به اندازه کافی آب نمی نوشند. این افراد به احتمال بسیار بیشتری نسبت به افراد لاغر ممکن است دچار کم آبی بدن شوند. از طرف دیگر مصرف نمک آنها هم بسیار بیشتر از افراد لاغر است.

پژوهش ها نشان می دهند که افراد دچار چاقی اغلب دارای مقدار بالایی از وازوپرسین در خونشان هستند، هورمونی که به کلیه ها یاری می نماید آب را در بدن نگهدارند و به این ترتیب حجم ادرار را تنظیم نمایند.

اما آنالیز ها اخیر نشان می دهند وازوپرسین یک نقش دیگر هم در بدن دارد و آن هم تحریک فراوری چربی است.

برای کسی در معرض خطر کم آبی یا محرومیت غذایی است، وازوپرسین ممکن است یک نقش مثبت از لحاظ بقا داشته باشد. اما برای افرادی که در معرض این خطر نیستند، وازوپرسین باعث برانگیخته شدن اغلب اثرات سوخت وسازی زیادی فروکتوز می گردد، از جمله اضافه وزن، تجمع چربی، کبد چرب و پیش دیابت.

نوشیدن آب بیشتر

آیا این یافته ها به این معنا است که نوشیدن آب بیشتر به کاهش وزن یاری می نماید. گرچه کمتر به این موضوع تصریح می گردد، اما پژوهش ها نشان داده آند دادن آب بیشتر به موش ها حتی در زمانی که رژیم غذایی پر از قند و چربی مصرف می نمایند، افزایش وزن و ایجاد شرایط پیش دیابت در آنها را کُند می نماید

بعلاوه شواهد فزاینده ای وجود دارد که اغلب افراد کمتر از حد لازم آب می نوشند و افزایش دریافت آب ممکن است به افراد چاق یاری کند که وزنشان را کم نمایند. بنابراین مصرف هشت لیوان در آب در روز توصیه می گردد. البته باید در نظر داشت که افرادی که دچار بیماری قلبی، کلیوی و کبدی هستند، باید مراقبت باشند که بیش ازحد هم آب مصرف ننمایند تا دچار به اصطلاح مسمومیت با آب نشوند.

برای موش شنی و برای نیاکان ما که دچار کمبود غذا بودند، رژیم غذایی با اندازه بالای نمک و مصرف کم آب مزیتی شمرده می گردد. اما زندگی کنونی ما دیگر اینگونه نیست. اقدامات ساده ای مانند نوشیدن بیشتر آب و کاهش دریافت نمک، راهبردهای مقرون به صرفه، ساده و سالمی هستند که ممکن است به پیشگیری یا درمان چاقی یاری نمایند.