جشن تیرگان در چه تاریخی و در کدام شهرها برگزار می شود؟ - وبلاگ اسبیکو

به گزارش وبلاگ اسبیکو، جشن های سنتی زیادی در گوشه و کنار ایران در زمان های خاص برگزار می شود. اما یکی از پرطرفدارترین آنها چه در ایران و چه در خارج از مرزها جشن تیرگان است. تیرگان جشنی باستانی است که هر سال در تاریخ 13 تیرماه برگزار می شود. اما چه طور جشنی؟

تیرگان جشنی است که هر سال برای گرامی داشت تیشتر که ستاره باران آور در فرهنگ ایران باستان است برگزار می شود. هرچند از این روایت معروف تر این روایت است: در این روز آرش کمانگیر بالای کوه دماوند رفته و تیر معروفش را پرتاب کرده. تیر از کوه و در و دشت را طی کرده تا در کنار رودخانه جیحون بر تنه درخت گردویی نشسته. از آن پس آنجا را مرز ایران و توران مشخص کرده اند و هر سال به یادش جشن می گیرند.

البته که روایت ها در حول و حوش تیرگان به همینجا ختم نمی شود. چنان که ابوریحان بیرونی در کتاب آثار الباقیه نوشته تیرگان روز بزرگداشت نویسندگان در دوره باستان بوده. و بنا به روایت ابوریحان بیرونی، تیرگان روزی است که کیخسرو، شاه ایران بعد از شستشوی خود در چشمه ناپدید شده.

در جشن تیرگان چه کار می کنند؟

پاشیدن آب

آب در جشن تیرگان اهمیت زیادی دارد. و به همین علت هم هست که این جشن معمولا در کنار رودخانه و چشمه برپا می شود. یکی از رسم و رسومات این جشن هم رسم جالب و هیجان انگیز آب پاشیدن روی همدیگر است تا گرمای هوای تیر به در شود. در مراسم آب پاشان، مردم به یاد فرشته تیشتر یا فرشته باران و به خاطر گرمای هوا همدیگر را به واسطه آب پاشیدن خنک می کنند. صدای خنده ها در هوا بلند می شود و برای لحظاتی تابستان از یاد می رود.

فال کوزه

تیرگان با فال کوزه هم همراه است. روز پیش از جشن تیرگان دختری کوزه سبز رنگی را پر از آب می کند و بین همه آنهایی که آرزویی دارند دور می چرخاند. آرزومندان هر کدام سکه، انگشتر، سنجاق سر یا چیز کوچکی را در کوزه می اندازند. دختر، کوزه را در زیر درخت همیشه سبزی مثل سرو یا کاج می گذارد. در روز جشن و بعد از مراسم آب پاشان، همان دختر کوزه را بین آنهایی که آرزو کرده اند، می برد. پیران جمع شعری را با صدای بلند می خوانند و دختر بعد از تمام شدن هر شعر دستش را درون کوزه می برد. و شی هر کسی را به خودش می دهد. شعر خوانده شده هم جواب آرزویی است که کرده.

تیرگان روزی است مخصوص آرزومندان. یکی دیگر از رسم های تیرگان هم این است: در ابتدای مراسم و بعد از خوردن شیرینی، بندی که از هفت رنگ پارچه یا ریسمان رنگی بافته شده را به دست می بندند، بندی که به آن تیر و باد می گویند. 9 روز بعد و در روز باد در پشت بام یا جای بلندی دستبند را به باد می سپارند تا آرزوهایشان را با خود ببرد. و در حینش این شعر را می خوانند:

تیر برو باد بیا غم برو شادی بیا

محنت برو روزی بیا خوشه ی مرواری بیا

تیرگان در کدام شهرها و در چه تاریخی برگزار می شود؟

تیرگان در همه شهرها در یک تاریخ برگزار نمی شود. گاهشماری یکپارچه دین هایایران، تاریخ برگزاری جشن تیرگان را دهم تیرماه می داند.

انجمن کوهنوردان ایران در روز سیزدهم تیرماه تیرگان در دامنه های دماوند در شهررینه، لاریجان آمل برپا می کنند. در فراهان مردم این جشن را در روز آغاز تابستان و بیشتر در ستایش از گندم و به عنوان جشنی برای برداشت گندم برگزار می کنند.

در جاهای دیگری مثل مازندران، تیرگان به تیرماه سیزده شو معروف است. و در شب سیزدهم آبان، جشن آن برگزار می شود.

در اردهال، مردم تیرگان را در سیزدهم مهرماه جشن می گیرند. مردم مهدی شهر سنگسر این جشن را با نام تیر مو ای سیزده و در روز 22 آبان ماه برپا می کنند. و در آن، خوراکی ای به نام سیزده تامو می پزند. ارمنیان اصفهان جشن تیرگان را در روز سیزدهم ژانویه برگزار می کنند.

زرتشتیان شهرهای تهران، کرج، یزد، میبد، اردکان، کرمان، بم، شیراز، اصفهان، اهواز، منطقه زلف آباد اراک، و کشورهایی مثل سوئد، تورنتو و آمریکا نیز تیرگان را جشن می گیرند.

در شب یلدا مردم شهرهای مختلف چه کار می کنند؟